Với diễn biến phức tạp của dịch bệnh COVID-19, ngay từ khi dịch khởi phát, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (Viện Hàn lâm KHCNVN) đã đề nghị các nhà khoa học tập trung nghiên cứu về dịch bệnh này. Đề xuất của các nhà khoa học của Viện Hàn lâm KHCNVN tập trung vào 4 hướng chính:
- Giải trình tự hệ gen của Virus SARS-COV-2, tìm hiểu về cấu trúc và đặc điểm hệ gen của chủng virus lây nhiễm trên các bệnh nhân người Việt Nam;
- Xây dựng và chế tạo bộ KIT để phát hiện người nhiễm Virus SARS-COV-2:
+ Dựa trên nguyên tắc RT-realtime PCR.
+ Dựa trên nguyên tắc kháng thể đơn chuỗi đặc hiệu.
- Nghiên cứu sản xuất vắc xin phòng chống Virus SARS-COV-2;
- Tìm kiếm, sàng lọc các hợp chất thiên nhiên có hoạt tính chống virus để điều trị người đã mắc bệnh.
Trong điều kiện cụ thể, thực tế và cấp thiết, trước mắt Viện Hàn lâm KHCNVN đã quyết định ưu tiên 2 nhiệm vụ khẩn cấp gồm: "Giải trình tự hệ gen của Virus SARS-COV-2 gây bệnh trên các bệnh nhân người Việt Nam" và "Xây dựng và chế tạo bộ KIT chẩn đoán Virus SARS-COV-2". Hai nhiệm vụ còn lại Viện Hàn lâm KHCNVN sẽ triển khai trong thời gian tới.
Sau một thời gian tích cực thực hiện, nhóm nghiên cứu của PGS.TS Đồng Văn Quyền và PGS.TS Đinh Duy Kháng tại Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm KHCNVN đã chế tạo thành công bộ KIT chẩn đoán Virus SARS-COV-2. Kit chẩn đoán Virus SARS-COV-2 được phát triển dựa trên công nghệ Realtime RT-PCR trên cơ sở các bộ mồi và mẫu dò được thiết kế và chỉnh lý dựa trên các gen và vùng gen quan trọng của COVID-19 được phân lập tại Việt Nam mà nhóm nghiên cứu đã giải trình tự.
Bộ sinh phẩm của Viện Công nghệ sinh học nghiên cứu
Các nhà khoa học thực hiện nghiên cứu cho ra đời bộ kit thủ nghiệm tại Viện công nghệ sinh học
Vật liệu được sử dụng để phát triển bộ Kit chẩn đoán là mẫu RNA đã được tách chiết từ Virus SARS-COV-2 gây bệnh cho bệnh nhân Việt Nam do Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cung cấp, các gen cũng như các vùng gen được nhân dòng từ RNA của Virus SARS-COV-2 để làm mẫu chuẩn cho việc nghiên cứu và cung cấp các trình tự cho việc thiết kế các bộ mồi và mẫu dò; các mẫu RNA của một virus gây bệnh đường hô hấp ở người do bệnh viện Trung ương quân đội 108 và Viện Y học dự phòng Quân đội cung cấp.
Bộ Kit chẩn đoán Virus SARS-COV-2 đã được thử nghiệm tại Viện Công nghệ sinh học. Chiều ngày 2/3/2020 bộ Kit được ngoại kiểm, đánh giá về độ nhạy và độ đặc hiệu bởi Viện Y học dự phòng quân đội, Bộ Quốc phòng. Kết quả đánh giá bước đầu cho thấy, bộ Kit chẩn đoán Virus SARS-COV-2 của Viện Công nghệ sinh học có độ nhạy và độ đặc hiệu tương đương với bộ Kit realtime RT-PCR của Tổ chức y tế thế giới, cụ thể:
- Độ đặc hiệu của bộ sinh phẩm Viện Công nghệ sinh học: 100%
- Ngưỡng phát hiện chung của bộ sinh phẩm: 2 copies/phản ứng
- Độ nhạy: 8/8 mẫu phù hợp
- Thời gian của quy trình chẩn đoán là 80 phút từ khi nhận mẫu RNA của bệnh nhân.
Kết quả nghiên cứu đã khẳng định Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm KHCNVN đã làm chủ công nghệ hiện đại và hoàn toàn chủ động trong việc tạo bộ Kit realtime RT-PCR dùng để chẩn đoán bệnh COVID-19 tại Việt Nam, không phụ thuộc vào việc nhập ngoại các bộ Kit.
Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm KHCNVN đã sẵn sàng phối hợp với các cơ quan chức năng khác để triển khai ứng dụng Kit chẩn đoán Virus SARS-COV-2 phục vụ yêu cầu xét nghiệm quy mô lớn, góp phần đẩy lùi dịch bệnh.
(Nguồn tin: Viện Công nghệ sinh học, Ban Ứng dụng và triển khai công nghệ Viện Hàn lâm KHCNVN)