Cơ sở giải phẫu so sánh động vật không xương sống
Đặng Ngọc Thanh - Chủ biên, Thái Trần Bái
Giải phẫu so sánh (GPSS) động vật là chuyên đề có nhiệm vụ và mục tiêu nghiên cứu tính đa dạng của cấu trúc hình thái cơ thể và cấu tạo các cơ quan của động vật. Bằng phương pháp so sánh GPSS nghiên cứu những biến đổi có quy luật của chúng trong quá trình tiến hoá, trên cơ sở đó tìm ra các quy luật về sự hình thành và trong khả năng có thể giải thích nguồn gốc hình thành các cấu trúc hình thái cơ thể và cấu tạo các cơ quan đó, xác lập các mối quan hệ chủng loại phát sinh giữa các nhóm động vật khác nhau dựa trên các dữ liệu về GPSS, góp phần xây dựng hệ thống phân loại tự nhiên và lịch sử tiến hoá của giới động vật. Như vậy, nói rộng ra, GPSS nghiên cứu sự phát triển tiến hoá của giới động vật nhưng chỉ về mặt hình thái giải phẫu sử dụng các phương pháp GPSS. Trong lĩnh vực nghiên cứu GPSS thường có sự phân chia thành hai lĩnh vực nghiên cứu riêng biệt: GPSS động vật Có xương sống và GPSS động vật Không xương sống. Do tính chất đa dạng của động vật Không xương sống gồm tới hàng chục ngành khác nhau nên việc nghiên cứu GPSS động vật Không xương sống thường phân thành hai phần riêng biệt: Phần Nguyên hình thái học (Promorphology) nghiên cứu riêng về đặc điểm cấu trúc hình thái cơ thể các nhóm động vật và phần Cơ quan học (Organology) nghiên cứu về cấu tạo các cơ quan. Tuy nhiên, do chuyên đề này viết cho các nhà khoa học đã có những hiểu biết cơ bản về động vật học ở bậc đại học, nên trong nội dung chuyên đề không trình bày chi tiết về hình thái giải phẫu cơ thể và các cơ quan các nhóm động vật mà chỉ đi vào nội dung những vấn đề quy luật giúp cho người nghiên cứu khái quát và nâng cao hiểu biết về hình thái giải phẫu động vật. Các dữ liệu về hình thái giải phẫu động vật bao gồm cả các hình vẽ minh hoạ đặc biệt là về các cơ quan ở các nhóm động vật Không xương sống trình bày trong sách chủ yếu lấy từ các tài liệu liên quan của các tác giả Seversov (1967), Beklemishev (1964), Dogel (1975), Thái Trần Bái (2001, 2012). Trong tình hình chung hiện nay, cuốn sách cũng không tránh khỏi việc dùng nhiều thuật ngữ chuyên môn còn chưa được thật thống nhất giữa các tác giả, rất mong bạn đọc thông cảm.
Sách được viết nhằm phục vụ kịp thời các nhà khoa học, các nghiên cứu sinh, thạc sĩ, tiến sĩ. Trong lần viết và xuất bản đầu không tránh khỏi những thiếu sót, về nội dung cũng như hình thức, các tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của bạn đọc.